blog
juli 2022
Participatie
‘Het voelt als morele verplichting om iets aan mobiliteitsarmoede te doen’
lees meer
blog
januari 2022
auto-onafhankelijk / CO2-emissie / duurzaam / fiets / gedragsverandering / infrastructuur / mobiliteitskeuze / onderzoek / ontwikkelingen
Wanneer een econometrist in corona-lockdown zit…
De vaktijdschriften staan er vol mee: 30-40% minder autoverkeer op het hoofdwegennet, een dramatische terugval (-85%) in het aantal ov-verplaatsingen en een forse stijging van de verkoop van (e-)fietsen. Dit geeft in een notendop de verandering aan in het mobiliteitsgedrag van de Nederlander als gevolg van de coronacrisis. Als econometrist houd ik wel van een beetje ‘number crunching’, maar ik laat de macro-analyses graag aan de echte verkeerskundigen over.
Wat ik me afvroeg was in welke mate mijn eigen mobiliteitsgedrag is veranderd als gevolg van de coronacrisis. Per slot van rekening zit ik ook al 2,5 maand thuis, zonder zakelijke (vlieg)reizen, zonder zakelijke autoritten en met een heel beperkt sociaal leven. Ik wilde dus kijken hoe mijn mobiliteitsgedrag van 15 maart – 31 mei 2020 afwijkt van mijn gemiddelde mobiliteitsgedrag in dezelfde periode van 2015-2019 (5 jaar). Daarvoor heb ik de volgende bronnen gebruikt:
- Mijn onkostendeclaraties van mijn zakelijke vlieg- en treinreizen (2015 – 2020);
- Mijn autokostenspreadsheet (2015-2020);
- Mijn ‘fietsen naar mijn werk’-spreadsheet (2015-2020);
- Mijn zakelijke ov-chipkaart (alleen 2019 en 2020 beschikbaar);
- Mijn privé ov-chipkaart (alleen 2019 en 2020 beschikbaar);
- Een inschatting van mijn fiets- en wandelgedrag.
Door voor een periode van 2,5 maand (15 maart – 31 mei) bovenstaande bronnen te analyseren, kwam ik uit op een totale mobiliteit in het pre-coronatijdperk van bijna 14.000 km (zie tabel 1), waarvan ruim 45% door zakelijke vliegreizen (binnen Europa), 22% door zakelijke treinreizen en ongeveer 20% door privé-autoritten.
Tijdens de coronacrisis is dit patroon totaal gewijzigd doordat alle werkgerelateerde reizen zijn gestopt en ook het aantal privé-ritten aanzienlijk is verminderd. Hierdoor is mijn totale mobiliteit, gemeten over een periode van 2,5 maand, teruggegaan van bijna 14.000 km naar nog maar 1.360 km, een daling van 90%.
| Afgelegde afstand per modaliteit in km’s | 2015-2019 | 2020 | % verandering |
| vliegtuig | 6.228 | – | -100% |
| trein zakelijk internationaal | 718 | – | -100% |
| trein zakelijk NL | 2.440 | – | -100% |
| trein privé NL | 239 | – | -100% |
| auto zakelijk | 850 | – | -100% |
| auto privé | 2.772 | 1.050 | -62% |
| fiets woon-werk | 446 | – | -100% |
| fiets (niet woon-werk) | 200 | 150 | -25% |
| wandelen | 94 | 160 | +70% |
| totale afgelegde afstand (km’s) | 13.987 | 1.360 | -90% |
Tabel 1: afgelegde afstand in kilometers (15 maart – 31 mei)
Wanneer je dit mobiliteitspatroon uitdrukt in CO2-emissie, dan blijkt de enorme impact van de coronacrisis op mijn CO2-footprint (tabel 2): mijn CO2-uitstoot per 2,5 maand is verminderd van 1,79 ton naar 0,19 ton, een daling van 89%. Van de CO2-uitstoot vóór de coronacrisis wordt 61% veroorzaakt door mijn zakelijke vliegreizen. Mijn privé-autoritten zijn goed voor 28% van mijn CO2-uitstoot.
| CO2-uitstoot in tonnen | 2015-2019 | 2020 | % verandering | aandeel in uitstoot |
| vliegtuig | 1,09 | 0,00 | -100% | 61% |
| trein internationaal | 0,05 | 0,00 | -100% | 3% |
| trein zakelijk NL | 0,00 | 0,00 | – | 0% |
| trein privé NL | 0,00 | 0,00 | – | 0% |
| auto zakelijk | 0,15 | 0,00 | -100% | 9% |
| auto privé | 0,50 | 0,19 | -62% | 28% |
| fiets woon-werk | 0,00 | 0,00 | – | 0% |
| fietsen (niet woon-werk) | 0,00 | 0,00 | – | 0% |
| wandelen | 0,00 | 0,00 | – | 0% |
| totale CO2-uitstoot (tonnen) | 1,79 | 0,19 | -89% | 100% |
Tabel 2: mobiliteit-gerelateerde CO2-uitstoot in tonnen (15 maart – 31 mei)
Aannemende dat de periode 15 maart – 30 mei representatief is voor een heel jaar, dan bedraagt mijn jaarlijkse CO2-uitstoot voor mobiliteit 8,6 ton. Volgens duurzaamheidsweb zorgt de gemiddelde Nederlander voor 2,6 ton CO2-uitstoot aan mobiliteit en verkeer (in 2012). Mijn uitstoot is dus 3,3 keer hoger! Dat is confronterend, maar tegelijkertijd ook een eyeopener.
Mijn CO2-uitstoot wordt dus grotendeels veroorzaakt door mijn zakelijke vliegreizen. Daar is na de coronacrisis veel winst te behalen door meer online te vergaderen. Die trend was voor de coronacrisis al een heel klein beetje ingezet, maar heeft nu noodgedwongen een enorme vlucht genomen. Ik ben er dan ook van overtuigd dat in mijn soort werk (consultancy) een aanzienlijk deel van de zakelijke vluchten (en internationale treinreizen) zal verdwijnen. Na de vliegreizen zijn mijn privé-autoritten met 28% van mijn CO2-uitstoot de tweede grote bron van vervuiling. Dit is voor mij een wake-up call: of ik moet nog minder met de auto reizen of ik moet een schonere (lees hybride/elektrische) auto kopen. Met deze twee modaliteiten (vliegtuig, auto) is 89% van mijn mobiliteit-gerelateerde CO2-uitstoot verklaard. Maar mobiliteit-gerelateerde uitstoot schijnt gemiddeld maar 20% van de totale CO2-uitstoot van een Nederlander te zijn. Dus er moeten nog legio andere mogelijkheden zijn om mijn eigen CO2-voetafdruk te verlagen. Maar daar heb ik (nog) geen spreadsheet voor gemaakt…