In het dagelijks leven zijn er veel zaken die je voor lief neemt. Logisch omdat je nu eenmaal niet continue kunt stilstaan bij alle verworvenheden in de samenleving waarin je woont en opgegroeid bent. Toch houd ik hier een pleidooi voor het nog meer genieten van onze fietscultuur en deze minder voor lief nemen in 2018.
Een contact uit de Verenigde Staten begon een e-mail deze week met: “I enjoyed all of the pictures of the snow in the Netherlands”. Nederlandse en internationale Twitteraars verspreidden foto’s van bikkels fietsend door besneeuwde straten, en gestalde fietsen onder een laag sneeuw. Je vraagt je misschien af of zo’n plaatje nu eigenlijk bijzonder genoeg is om op sociale media te delen? En of je zou moeten genieten van fietsende mensen in de sneeuw? En inderdaad, ik vind dat we daar in Nederland best wat meer van zouden mogen genieten en er vervolgens met nog meer respect mee omgaan. We weten allemaal dat fietsen gezond is en weinig belastend is voor mens en milieu. Toch nemen we het voor lief dat 27% van de verplaatsingen in Nederland met de fiets gedaan wordt. Maar heb je er al eens over nagedacht hoe Nederland eruit zou zien en hoe de luchtkwaliteit en kwaliteit van leven zouden zijn als we zouden fietsen op een niveau van, laten we zeggen, het Verenigd Koninkrijk (UK)? Hoewel ik cijfers niet altijd zaligmakend vind, kunnen deze wel helpen om wat perspectief te geven. En het vergelijken van fietsniveaus in Nederland en de UK is behoorlijk sprekend – schokkend wellicht vanuit het perspectief van de UK.
In de UK wordt meer gefietst door mannen dan door vrouwen, net als in vrijwel alle landen in de wereld. Nederland is samen met Denemarken een uitzondering, met meer fietsverplaatsingen door vrouwen dan door mannen. Waar in Nederland van de 10 fietsverplaatsingen er 5,5 gemaakt worden door vrouwen en 4,5 door mannen, is de verhouding in de UK 2 verplaatsingen door vrouwen en 8 door mannen. Als je kijkt naar de afstanden die per persoon gefietst worden is er het volgende beeld: In de UK fietsen vrouwen gemiddeld 33 km per jaar en mannen 138 km. In Nederland is dat respectievelijk bijna 925 km en ruim 1100 km. Al met al fietsen vrouwen in Nederland in een jaar dus gemiddeld 28x de afstand die vrouwen in de UK fietsen en voor mannen geldt dit dan 8x. Het is een weetje dat zaken in perspectief plaatst.
In zijn artikel “Ingebakken gewoonte of buitenissige liefhebberij? Een vergelijking tussen nationale fietsculturen”* stelt historicus Harry Oosterhuis dat het al dan niet kiezen voor de fiets als dagelijks vervoermiddel voor een groot deel bepaald wordt door in de geschiedenis verankerde voorkeuren en gewoonten. Daar verandering in brengen, wat veel fietsbeleid en –projecten tot doel hebben, is niet eenvoudig. Er moet opgebokst worden tegen schaalvergroting, groeiend autobezit en –gebruik en trends als vergrijzing.
In het radioprogramma ‘Fietsend het jaar uit!’ dat op 31 december door omroep NTR op NPO Radio 1 uitgezonden wordt, kun je mijzelf en anderen – tijdens het oliebollen en appelbeignets eten – horen over de stand van zaken van de Nederlandse fietscultuur.
Veel fietsplezier in 2018!