Het is niet vanzelfsprekend dat deelnemers aan participatieprocessen een gelijke weergave van de bevolking zijn. Vaak zien we dat bepaalde groepen oververtegenwoordigd zijn. Voor ons is een participatieproces inclusief wanneer alle inwoners in staat zijn gesteld om deel te nemen. En ook wanneer we geen homogene groep deelnemers hebben maar dat er juist diverse sociaal-demografische kenmerken zijn vertegenwoordigd. Maar hoe zorgen we ervoor dat iedereen een gelijke kans krijgt om mee te doen?
Onderstaande afbeelding is voor de meesten geen onbekende. Sommige groepen hebben misschien wat extra ondersteuning nodig om hetzelfde resultaat te behalen. Dit geldt ook voor participatieprocessen. Waar sommige inwoners misschien als vanzelf naar je toekomen, moeten we voor andere groepen wat meer moeite doen om ze te betrekken bij participatieprocessen. Maar hoe? We geven je drie tips met praktijkvoorbeelden.
In plaats van inwoners passief uit te nodigen om deel te nemen aan bijvoorbeeld een informatieavond of onderzoek, werkt het (nog) beter om de mensen actief op te zoeken. Voordeel hierbij is dat je heel gericht de benodigde doelgroep(en) kunt werven. Dus ook de doelgroep die je anders misschien lastiger bereikt. Identificeer daarom waar je verwacht de benodigde doelgroep tegen te komen en ga erheen!
Praktijkvoorbeeld: voor een grootschalig onderzoek in Metropoolregio Rotterdam Den Haag (MRDH) zagen we dat inwoners uit bepaalde wijken ondervertegenwoordigd waren. In onze aanpak hadden we hier al rekening mee gehouden en om die reden de optie meegenomen om naast online enquêtes ook fysieke enquêtes af te nemen. Deze konden we heel gericht inzetten in de wijken waar de respons nog tegenviel.
Praktijkvoorbeeld: voor een gemeentelijk mobiliteitsplan in provincie Utrecht zijn we met een marktkraampje op verschillende plekken in de gemeente gaan staan waar we veel inwoners konden ontmoeten. Op de wekelijkse markt, maar ook bij openbare voorzieningen zoals het buurthuis of de voetbalclub. Met behulp van kaarten, posters en ander beeldmateriaal hebben we inwoners uitgenodigd om mee te denken over het mobiliteitsplan in wording. Geen tijd? Dan werden zij doorverwezen naar het online platform waar ze alsnog hun bijdrage konden leveren.
2. Combineer verschillende vormen van participatie
Door te kiezen voor een mix aan participatievormen, geven we inwoners de kans om te kiezen voor een vorm die het beste aansluit bij hun behoeften en mogelijkheden. Een jonge ouder krijgt het in alle hectiek en drukte thuis misschien niet voor elkaar om een fysieke informatieavond bij te wonen. Maar als er daarnaast ook een online mogelijkheid bestaat om mee te denken, mee te doen of om meer te weten te komen kunnen we ook deze inwoner de kans geven om deel te nemen. Het bovenstaande voorbeeld uit provincie Utrecht laat zien hoe we deze mix aan participatiemethoden hebben toegepast.
3. Neem eventuele drempels weg
Als laatste en zeker niet de minst belangrijke: neem hindernissen weg! Wie is je doelgroep en welke eventuele drempels komen zij tegen in het participatieproces? Door hier aan de voorkant van je participatieproces goed over na te denken geef je jezelf gelegenheid om het gehele proces inclusiever in te richten.
Praktijkvoorbeeld: voor een onderzoek in een Utrechtse gemeente verstuurden we uitnodigingen om deel te nemen aan de enquête. We beseften dat misschien niet iedereen in staat zou zijn om met de link of QR-code bij de vragenlijst uit te komen. Daarom boden we ook de optie aan om de vragenlijst telefonisch af te nemen. Hier is veelvuldig gebruik van gemaakt en daarmee hebben we voor een heel aantal inwoners een drempel weggenomen.
Moraal van het verhaal: het vergt soms wat meer inspanning om bepaalde doelgroepen te bereiken, maar het resultaat mag er zijn. Door participatieprocessen op deze manier inclusiever te maken, krijgen meer inwoners de kans om deel te nemen. En de resultaten uit het participatieproces geven een meer representatieve afspiegeling van de samenleving. We nemen meer diverse perspectieven mee en creëren hierdoor meer draagvlak onder de inwoners. Win-win toch?
Heb je hier vragen over of wil je meer informatie? We denken graag met je mee hoe jij jouw participatie inclusiever kunt maken!
">
Mirjam de Bok
Adviseur mobiliteit
‘De invloed van mobiliteit op onze samenleving is groot. Niet het blik maar de mens moet centraal staan als we ons bezig houden met de inrichting van openbare ruimte en vormgeving van mobiliteitsbeleid. Mobiliteitsvraagstukken bekijk ik integraal met oog voor de menselijke factor.’
">
