Verkeersveiligheidsaudit verplicht bij 80 en 50 km/u wegen!

De visie Duurzaam Veilig 3 van de SWOV, het Verkeersveiligheidsmanifest van de Mobiliteitsalliantie, het Strategisch Plan Verkeersveiligheid 2030 (Ministeries, IPO, VNG en vervoerregio’s), het Landelijk Actieplan Verkeersveiligheid 2019-2021 van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en een Verkeersveiligheidsverkenning 2030 van de SWOV.  Alle zijn gericht op het verbeteren van de verkeersveiligheid. Het Strategisch Plan Verkeersveiligheid 2030 beschrijft aan de hand van negen beleidsthema’s hoe we de grootste verkeersveiligheidsrisico’s kunnen verminderen om het beste effect op verkeersveiligheid te bereiken. Eén van de thema’s is veilige infrastructuur. Wegbeheerders zijn verantwoordelijk voor het aanpakken van risicovolle elementen in de infrastructuur en moeten ervoor zorgen dat nieuwe infrastructuur zo veilig mogelijk wordt.

Onderhoud of projecten niet altijd verkeersveilig
Suboptimale inrichtingen zijn nog steeds door het hele land aanwezig. Dat is logisch want er moeten meestal afwegingen worden gemaakt tussen meerdere doelen naast verkeersveiligheid, zoals de bereikbaarheid, het ruimtelijk aspect maar vaak speelt ook het financiële plaatje mee.

Het valt op dat in de praktijk nieuwe of aangepaste infrastructuur aanwezig is waar ruimte of financiën geen aanleiding lijken te zijn voor een suboptimale inrichting. Voorbeelden hiervan zijn: ‘fout’ vormgegeven paaltjes in fietspaden, ontbreken van bochtstralen bij kruispunten in fietspaden, te smalle fietsvoorzieningen met niet vergevingsgezinde begrenzingen (trottoirband, ongelijke berm), 50 km/uur wegen met fietsers op de rijbaan zonder enige vorm van compenserende maatregelen om de verkeersveiligheid te borgen, tweerichtingsfietsverkeer op rotondes zonder dat dit duidelijk uit de vormgeving blijkt, aanwezigheid van blokmarkering terwijl er eigenlijk helemaal geen sprake is van voorrang voor de fietser et cetera. Vermoedelijk gaat het hier om niet veiligheidsbewust ontwerpen/inrichten bij onderhoud of projecten. Er zijn namelijk genoeg richtlijnen en publicaties die aangeven hoe je wel verkeersveilig kunt ontwerpen.

Verkeersveiligheidsaudit borgt de aandacht voor verkeersveiligheid
Het lijkt erop dat veel inrichtingsaspecten niet de volledige verkeersveiligheidsaandacht krijgen vanuit het ontwerp en slechts worden gezien als civieltechnische uitvoeringsmaatregelen. En toch zijn dit situaties die vaak tientallen jaren blijven liggen voordat opnieuw onderhoud of herinrichting plaatsvindt, maar waar kwetsbare verkeersdeelnemers gedurende die jaren dagelijks mee te maken krijgen.

Bij grotere projecten gaat het meestal goed en wordt verkeersveiligheid expliciet meegewogen. Voor rijkswegen is zelfs een verkeersveiligheidsaudit verplicht. Bij een verkeersveiligheidsaudit toetsen onafhankelijke deskundigen de ontwerpen en de nieuw gerealiseerde infrastructuur op verkeersveiligheid voor alle verkeersdeelnemers. Hiermee wordt gewaarborgd dat verkeersveiligheid in het ontwerp de volle aandacht krijgt die het verdient.

De meeste ongevallen gebeuren echter op het onderliggende wegennet en dan met name op de 80- en 50 km/uur wegen. Verkeersveiligheidaudits zijn daar ter overweging van de wegbeheerder zelf en worden beperkt toegepast.

Standaard toepassen verkeersveiligheidsaudit
In het Strategisch Plan Verkeersveiligheid 2030 wordt het streven aangegeven om voor 2030 de risicofactoren voor bestaande infrastructuur in beeld te brengen en te vertalen naar concrete maatregelen bij grootschalige renovaties, beheer en onderhoud. Dat is goed, maar zal leiden tot lijstjes met nieuwe projecten en maatregelen die in uitvoeringsprogramma’s worden opgenomen. Of de maatregelen op straat daadwerkelijk verkeersveilig worden vormgegeven wordt daarmee niet geborgd. En juist dat is van belang.

Vanwege het belang van de verkeersveiligheid voor kwetsbare verkeersdeelnemers is het wenselijk om verkeersveiligheidsaudits in ieder geval standaard uit te voeren voor projecten op 80 en 50 km/uur wegen waar sprake is van kruisend langzaam verkeer. Een onafhankelijke toets biedt de mogelijkheid om verkeersveiligheid volwaardig mee te wegen naast ruimtelijke en financiële aspecten en te zorgen voor een juiste realisatie in de praktijk. De kosten van een verkeersveiligheidsaudit zijn beperkt ten opzichte van de uitvoeringskosten, maar zorgen er wel voor dat de geïnvesteerde bedragen maximaal bijdragen aan een verkeersveilige nieuwe situatie. Wat houdt de regionale en lokale wegbeheerders nog tegen?

">

Alex Roedoe

Strategisch adviseur mobiliteit

‘Kennis combineer ik met een strategische, gestructureerde en praktische kijk op verkeer en vervoer. Mijn expertises liggen bij ruimtelijke ordening, verkeer- en vervoerstructuren, het ontwerp van de openbare ruimte en verkeersmanagement.’