Toegankelijke steden en de mythe van auto-afhankelijkheid

In haar boek ‘Curbin Traffic’ heeft Melissa een hoofdstuk gewijd aan toegankelijkheid. Maya (vriendin van Melissa) leeft met Multiple Sclerose en gebruikt een scootmobiel voor het grootste deel van haar dagelijkse reizen. In dit webinar volgen we Maya tijdens haar dagelijkse reizen. Daarin kun je zien dat wanneer steden ontwerpen zijn voor minder auto’s en meer mobiliteitskeuzes juist toegankelijker zijn voor mensen zoals Maya. En dit helpt bij de discussie om een aantal veel voorkomende mythes over auto-afhankelijkheid te ontkrachten.

Mythe #1: mensen met een handicap hebben een auto nodig om deel te nemen aan de samenleving

Als we het hebben over het opheffen van parkeren op straat, is een van de eerste argumenten dat dit de toegankelijkheid voor gehandicapten vermindert. Het ontbreekt daarbij aan inzicht in hoeveel mensen met een handicap daadwerkelijk een auto hebben, wat weer leidt tot verkeerd onderbouwde argumenten. In werkelijkheid bezit de meerderheid van de gehandicapten geen aangepaste – en dure – auto of maakt hier gebruik van via familie of vrienden. In het onderzoek in Transport: Challenging Disabling Environments van Rachel Aldred (2008), staat dat 60% van de mensen met een handicap geen toegang heeft tot een auto. Het wordt tijd dat we stoppen met aannames over hoe mensen met een handicap zich door onze steden bewegen en deze aannames gebruiken om te pleiten voor toegang tot de auto. Dat brengt ons bij mythe #2.

Mythe #2: Fietsinfrastructuur vermindert de toegankelijkheid voor mensen met een handicap

Als je één ding meeneemt vanuit het webinar met Maya, dan is het wel dat fietsinfrastructuur mobiliteitsinfrastructuur kan zijn, wat vaak ook zo is. Het klopt dat voor veel scootmobielgebruikers in Nederland gladde, brede en gescheiden fietsinfrastructuur ruimte biedt om met mobiliteitshulpmiddelen een stad net zo comfortabel te betreden als hun fietsende tegenhangers. Sterker nog, zoals Maya aangeeft, zijn de fietspaden een belangrijk ingrediënt voor haar onafhankelijke toegang tot bijna elke hoek van Delft en zelfs verder weg. Met behulp van haar scootmobiel krijgt ze via intercity- en landelijke routes toegang tot natuurgebieden buiten het centrum en zelfs in het naburige Den Haag. Naast veiligheid betekent dit ook dat er geen grenzen zijn aan plaatsen waar Maya en mensen in dezelfde situatie kunnen komen zonder een auto te bezitten of te worden rondgereden.

Mythe #3: mensen met een handicap maken andere reizen

Praten over behoeften en vervoer in relatie tot toegankelijkheid ligt misschien niet meteen voor de hand, maar dit is gebaseerd op het idee dat mensen met een handicap andere behoeften hebben voor hun dagelijkse reizen, omdat ze de wereld anders ervaren dan mensen zonder beperking. Tijdens de reis met Maya zien we hoe ze alledaagse dingen doet: boeken terugbrengen naar de bibliotheek, boodschappen doen, een praatje maken met een vriendin en een kop koffiedrinken met Melissa in het centrum van de stad. We vergezelden Maya zelfs bij het ophalen na schooltijd (helaas niet opgenomen in de video). Geen van deze activiteiten en uitstapjes zijn ongewoon of uitzonderlijk om uit te voeren. Wat Maya nodig heeft om dit te blijven doen, is de ruimte en het recht om ze zelf te kunnen doen en niet op anderen te zijn aangewezen. En dat is een ongelooflijk belangrijk goed. We willen allemaal controle hebben over ons leven en onze mobiliteitsnetwerken moeten dat mogelijk maken, vooral voor mensen zoals Maya.

Mythe #4: Het is makkelijk om te weten wie een handicap heeft en wie niet

Hoewel we dit niet expliciet bespreken in het webinar, is het belangrijk om te realiseren dat veel van de handelingen die het voor Maya makkelijk maken om door Delft te navigeren, ook mensen helpen die leven met wat wij ‘onzichtbare handicaps’ noemen. Voor veel mensen met artritis, gewrichtspijn of herstellende van een gebroken ledemaat, zoals Melissa heeft ervaren eerder dit jaar, is de fiets een mobiliteitsmiddel. Elementen zoals hellende stoepranden en lagere trottoirhoogtes, verhoogde oversteekplaatsen en ruime trottoiruitsnijdingen maken naadloze en comfortabele verplaatsingen mogelijk op een fiets, driewieler, vierwieler, gemotoriseerde rolstoel, scootmobiel of anderszins. We moeten geen onderscheid maken in de gezondheid en de fysieke staat van mensen.

Mythe #5: mensen met een handicap hebben onze hulp nodig en willen die ook

Misschien wel het grootste misverstand over mensen met een handicap en hun toegang tot mobiliteit, is de veronderstelling dat ze afhankelijk moeten of zelfs willen zijn van anderen voor hun ervaring in de stad. Meer of minder in staat zijn om zich zonder hulp te verplaatsen in de stad verandert niets aan ons zeer menselijke verlangen om controle te hebben over hoe we ons leven leiden. Dit is iets wat Maya herhaaldelijk benadrukt in het webinar en in haar interview met Melissa voor Curbing Traffic. Voor haar zijn de fietspaden door heel Delft en Nederland middelen voor haar emancipatie. Die geven haar vrijheid om te gaan en staan waar ze wil zonder afhankelijk te zijn van haar man, vrienden of een openbaar vervoersnetwerk dat nog steeds niet volledig is aangepast aan haar behoeften. Net zoals fietsen voor kinderen, vrouwen en ouderen de weg naar onafhankelijkheid is, zijn fietspaden – of beter gezegd mobiliteitspaden – de weg naar vrijheid voor iedereen die ervoor kiest om zich op menselijke schaal door zijn stad te verplaatsen.

Wil je toegankelijke steden creëren? Praat met mensen!

Uiteindelijk is de enige manier waarop wij, als mobiliteitsexperts, er echt voor kunnen zorgen dat we toegankelijkheid inbouwen in onze ontwerpen en plannen, door daadwerkelijk te praten met die mensen op wie we direct invloed hebben en te begrijpen hoe we beter een openbare ruimte kunnen bouwen die hen dezelfde waardigheid geeft als ieder ander om naar de stad te gaan. Heb jij vragen en of plannen over hoe je beter om kunt gaan met toegankelijkheid? Wij helpen graag.

Bekijk de volledige webinar hier: