Doet de Wet Mobiliteitsfonds eindelijk iets aan mobiliteitsarmoede?

De vraag die hij met zijn onderzoek wilde beantwoorden: ‘Welke kansen biedt de nieuwe Wet Mobiliteitsfonds aan gemeenten om mensen die risico lopen op mobiliteitsarmoede beter te helpen?’.

In dit artikel deelt Jim de belangrijkste resultaten uit zijn onderzoek.

Efficiënt en effectief

Mobiliteit in Nederland wordt in veel opzichten nog zo ingericht dat het zo efficiënt en effectief mogelijk moet zijn; hoe krijgen wij zoveel mogelijk mensen snel van punt A naar punt B? Hierbij wordt in Nederland vooral gekeken naar het voorkomen van knelpunten en het steeds maar efficiënter maken van het openbaar vervoer. Maar kan iedereen wel gebruik maken van deze ‘efficiënte en effectieve’ infrastructuur? 

Er zijn mensen in Nederland die door verschillende omstandigheden niet volledig gebruik kunnen maken van het vervoerssysteem in Nederland. Mensen onder de armoedegrens kunnen verschillende mobiliteitsvoorzieningen vaak niet betalen, sommige groepen mensen begrijpen de digitale aspecten van het ov niet of kunnen door hun fysieke staat deze voorzieningen niet gebruiken of bereiken. Deze mensen kunnen als ‘mobiliteitsarm’ worden beschreven. 

Wet Mobiliteitsfonds

In 2020 is de nieuwe Wet Mobiliteitsfonds aangenomen, wetgeving die de richtlijnen van de begroting van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat bepaalt. De kern van de vernieuwing die het Mobiliteitsfonds biedt is dat de modaliteit niet langer centraal staat. In plaats daarvan staat mobiliteit centraal. 

Kan deze vernieuwing in het mobiliteitsbeleid eraan bijdragen dat mobiliteitsarmoede beter aangepakt kan worden? 

Mobiliteitsarmoede op de agenda

Het Mobiliteitsfonds biedt een basis voor een nieuwe kijk op mobiliteitsvraagstukken. Mobiliteitsarmoede wordt nooit expliciet genoemd, maar zaken zoals gedragsbeïnvloeding, de toegankelijkheid van het ov en bereikbaarheid worden wel genoemd. Hier zal de aanpak van mobiliteitsarmoede in theorie bij moeten passen, maar het Mobiliteitsfonds bepaalt niet welke projecten uitgevoerd gaan worden, dit wordt bepaald in het MIRT-proces. 

In dit proces moet de wil uitgesproken worden om mobiliteitsarmoede aan te pakken voordat er iets mee zal gebeuren.  Maar er moeten eerst een aantal obstakels overwonnen worden voordat mobiliteitsarmoede een plek kan krijgen in het MIRT-proces. Voor gemeenten is er nog een te hoog ‘spenderingplafond’ om gebruik te maken van subsidie uit het Mobiliteitsfonds. Hierdoor zullen gemeenten moeten samenwerken in regioverband of provincieverband om dat ‘spenderingsplafond’ te bereiken. 

Nog in de kinderschoenen

Uit gesprekken met gemeenten blijkt dat mobiliteitsarmoede nog in de kinderschoenen staat. Het is een complex probleem. Er valt moeilijk binnen een gemeente aan te wijzen wanneer iemand ‘mobiliteitsarm’ is en wie dit dan is. De wil om met mobiliteitsarmoede aan de slag te gaan is er, maar net zoals bij het ministerie is mobiliteitsarmoede (nog) geen formeel doel binnen de meeste gemeenten. Er is vraag naar meer onderzoek, maar moet daar nou persé op worden gewacht voordat er actie ondernomen kan worden?

Mobycon heeft de expertise in huis om  gemeenten te helpen om mobiliteitsarmoede behapbaarder te maken. Bijvoorbeeld door de gewenste onderzoeken uit te voeren om een duidelijker beeld van mobiliteitsarmoede in de gemeente te vormen. Daarnaast kunnen we inspelen op de samenwerkingsverbanden, die door het ‘spenderingsplafond’ noodzakelijk zijn om mobiliteitsarmoede op grote schaal aan te pakken. Mobycon kan hierin het proces leiden en tevens ondersteunen met inhoudelijke kennis.

Neem gerust contact op als je hiermee aan de slag wil of meer over dit onderwerp wil weten.