Tot nu toe zijn deze systemen voornamelijk ontwikkeld voor gemotoriseerd verkeer, maar er ontstaan steeds meer toepassingen voor fietsers. Dit artikel verkent bestaande en potentiële C-ITS-oplossingen voor fietsverkeer, evenals de uitdagingen die nog overwonnen moeten worden.
Wat is C-ITS?
C-ITS maakt digitale interactie mogelijk tussen voertuigen en infrastructuur in een trusted ecosysteem, wat leidt tot een betere verkeerscoördinatie. Dit verhoogt de verkeersveiligheid en vermindert reistijden. Voor fietsers kan C-ITS vooral voordelen bieden op het gebied van verkeersveiligheid (waarschuwen voor gevaar), sneller groen bij verkeerslichten en route-informatie.
Bestaande toepassingen voor fietsers
Een bekende ITS-achtige toepassing is de Schwung-app, die fietsers prioriteit geeft bij verkeerslichten. Dit systeem wordt in Nederland al gebruikt, bijvoorbeeld in Zwolle voor fietskoeriers. Andere toepassingen zoals ‘Signal Phase and Timing Information’ en ‘Green Light Optimal Speed Advisory’ helpen fietsers hun snelheid aan te passen om zonder stoppen door groen te fietsen. In Hamburg wordt een vergelijkbare technologie, PrioBike, toegepast. Daarnaast verzamelen fietsapps zoals Strava, Komoot en Google Maps gegevens over fietsbewegingen. En sensoren op fietsenmeten bijvoorbeeld luchtkwaliteit en wegcondities.
Toekomstige toepassingen
Hoewel veel C-ITS-oplossingen nog gericht zijn op autoverkeer, biedt een eerste analyse inzichten in mogelijke nieuwe toepassingen voor fietsers. Vooral op het gebied van verkeersveiligheid zijn innovaties denkbaar, zoals waarschuwingen voor gevaarlijke weersomstandigheden, obstakels, hulpdiensten en spoorwegovergangen. Ook kunnen apps fietsers helpen bij het vinden van beschikbare parkeervoorzieningen, drop-off zones voor deelfietsen en alternatieve routes bij wegafsluitingen.
Uitdagingen voor C-ITS bij fietsers
Voordat C-ITS breed kan worden toegepast voor fietsers, moeten nog enkele obstakels worden overwonnen:
- Standaardisatie: Verschillende steden hanteren nu nog eigen systemen, zoals Schwung in Nederland, Sway in Vlaanderen en PrioBike in Duitsland. Uniforme standaarden zijn nodig om de bruikbaarheid en veiligheid van C-ITS te garanderen.
- Human Machine Interface (HMI): Fietsers moeten veilig en intuïtief informatie kunnen ontvangen. Dit gebeurt bij voorkeur niet via visuele displays, maar bijvoorbeeld via akoestische signalen of trillingen in het stuur.
- Kritische massa: Hoe meer fietsers en infrastructuur meedoen, hoe groter de voordelen. Acceptatie en vertrouwen zijn cruciaal, evenals de beschikbaarheid van relevante data, zoals wegafsluitingen en wegdekcondities.
Conclusie
C-ITS kan de veiligheid en het comfort van fietsers verbeteren. Er bestaan al toepassingen, zoals slimme verkeerslichten en het verzamelen van floating bike data, maar een brede implementatie vereist standaardisatie, een veilige interface en voldoende gebruikers. Of fietsers C-ITS zullen omarmen, hangt af van de balans tussen enerzijds veiligheid en comfort en anderzijds het behouden van het gevoel van vrijheid.
Wil je meer informatie over dit project, neem dan contact op met de auteurs van dit artikel: Veronique Rietman (Mobycon) en Ronald Jorna (MOVECO advies).
Dit artikel verschijnt ook in de gedrukte versie van Mobiliteitsplatform d.d. 4 april en via deze link tref je de uitgebreidere versie aan.
In het MegaBITS project worden allerhande slimme fietsoplossingen gedemonstreerd. Provincie Overijssel is lead-partner en vormt samen met de steden Zwolle en Enschede één van de vijf implementatieregio’s. Het project loopt tot 2026 en wordt gefinancierd via het Interreg North Sea programma.
Foto: ©BVM Hamburg
